Raquel García Rodríguez, nekazaria Labrecos kooperatiban – Dordaño, Oza-Cesuras, A Coruña
Raquel Labrecosen parte da, A Coruña probintziako Oza-Cesuras udalerrian kokatutako lan kooperatiba bat, uztartzen dituena nekazaritza ekologikoa (baratzea berotegiarekin eta gabe) eta abeltzaintza ekologikoa, ikuspegi birsortzaile eta zirkularretik. Familia kooperatiba bat da, eta bere bikotekidearekin eta koinatuarekin lan egiten du, amaginarrebaren laguntzarekin. Ikuspegi komuna partekatzen dute: lurra birsortzea eta kalitatezko elikagaiak ekoiztea kanpoko ekoizpen bideekiko menpekotasunik gabe.
Hasieran baratzearekin hasi ziren soilik, baina animaliak sartu zituzten ez bakarrik haragi produktuen salmenta osatzeko, baita baratzeko lurra modu organikoan ongarriztatzeko eta lursailen artzaintza birsortzailea egiteagatik ere. Ikuspegi horrek lurra zaintzea du erdigunean eta erakutsi nahi du errendimendu handiak lor daitezkeela praktika konbentzionaletan oinarritu gabe, dio. «Nekazaritza konbentzionalarekin alderatuta, azaloreek pisu bera eta azenarioek errendimendu bera izan dezakete, lurra ondo zaintzen bada».
Raquelek dio gaur egungo nekazaritza praktika askok utzi egin diotela lurra zaintzeari berehalako ekoizpenaren mesedetan, baina sinetsita dago eredu birsortzailea berdin dela eraginkorra eta jasangarriagoa dela. «Nekazaritza ekologikoa garestia edo errentagarritasun gutxiagokoa dela dioen mitoak ez du oinarririk», dio, eta kritikatzen du kanpoko input-ekiko menpekotasuna, nekazaritza konbentzionalak darabiltzan produktu kimikoak eta ongarriak kasu. Bere ustez, metodo birsortzaileak aukeratzea ez da soilik ekoizpen kontua, naturarekiko eta sasoiko kontsumoarekiko errespetua ere bada.
Ikuspegi berritzailea eta zirkularra izan arren, Raquelek onartzen du bidea ez dela erraza izan, burokraziak oztopoak jartzen dituelako, izan ere, badirudi eredu espezializatuak soilik hartzen direla kontuan. «Baratzea, behiak eta ardiak dituzunean, badirudi zoratu egiten direla paper artean», dio. Modelo integratuak laguntzeko malgutasunik ez dago eta horrek ustiategi txikien lana zailtzen du, hala nola Labrecosena, ingurunea zaintzen duen ekoizteko modu jasangarria bilatzen dutenak. Laguntzarik ezaz gain, Raquelek kanpoko mehatxuak salatzen ditu, hala nola zelulosa eta eoliko makropoligonoak, arriskuan jartzen dituztenak landa-ingurunea eta ingurune naturala errespetatu nahi duten berea bezalako proiektu produktiboak. «Landa eremuaren defentsa da orain gure borrokarik handiena», dio.
«Landareak nola hazten diren ikusteak, uzta ondo ateratzeak eta bezeroei harritzen dituzten produktuak eramateak beste lan mota batek ematen ez duen asebetetzea dakar», azaltzen du. Proiektu hau Raquelerentzat ez da soilik lana, bizitzeko modu bat baizik, eguneroko bizitza aldatu duena kalitate handiago baten bila, eta haurrak barne hartu ditu (elikadura, biodibertsitatearen ezagutza, balioak, etab.). Bezeroen kontzientziazioa ere bilatzen du, sustatuz kontsumo tokikoa, kalitatezkoa eta sasoian sasoikoa.
Raquel kooperatibara pixkanaka sartu zen. Lehen auto tailer baten harreran egiten zuen lan eta bere bikotekidea eta lehengusua ziren ekologikoki ekoizten zutenak. Zera kontatzen du: «2012an, lehen semea izan nuenean, edoskitzeko baimena eskatu nuen, baina enpresak esan zidan ez zela posible 15 egunak hartzea. Bularra ematen ari zarenean haurren premien arabera, eguneko ordubete libreak ez du ezer balio. Azkenean lanean jarraitu nuen, baina bigarren alaba izan ondoren erabaki nuen ez nuela bizitza hori nahi. Ez nuen bizitza bat nahi non haurrak ikusten ez nituen eta besteek zaintzen zituzten, 8:30etan irteten nintzelako etxetik, bazkaltzera etortzen nintzen eguerdian, haurrak siestan zeudela, eta bueltatzen nintzen gaueko 20:00etan edo beranduago batzarrik bazegoen».
Atzera begira, Raquelek dio berak ez zuela inoiz irudikatu nekazaritza izango zuela bide. «Etxean beti izan dira behiak, baina nekazaritzarekin nire harremana minimoa izan zen, beti saiatu naiz urrun egoten. Leku askotan uste da ikasketak egiten badituzu eta kanpoan lana bilatzen baduzu, bazarala norbait. Landan geratuz gero, bazirudien ez zarela inor, ez zenuela kategoriarik. Esaten zizuten ‘joan, neska, joan, landa eremuak ez du etorkizunik’. Baina uste dut landa eremuak etorkizun handia duela eta gustatuko litzaidake bizi proiektu gisa nire seme-alabek baloratzea, eta nahi izanez gero, berorrekin jarraitzea».