Leire Sorhouet, Bizkaigane produktu ekologiko eta tokikoen kooperatibako kidea eta Errigoitiko Udaleko zinegotzia – Errigoiti, Bizkaia
Leire Bilbon jaiotakoa eta Biologia ikasitakoa da. Atzerrian zenbait urtez egon ondoren eta lorezaintzan ikasketak egin ostean, landa-eremuan aurkitu zuen bere lekua. Ia ustekabean sartu zen Bizkaigane kooperatiban —40 urte baino gehiagoko ibilbidea duen nekazaritza-kooperatiba batean—: “Amaia ordezkatzeko deitu zidaten, amatasun baimen batean zegoen sei hilabetez… eta dagoeneko zazpi urte igaro dira”. Gaur egun, bederatzi kide dituen kooperatiban bera da hiru emakumeetako bat, eta aktiboki parte hartzen du hasieratik lankidetzaren eta ekoizpen ekologikoaren alde egin duen proiektuan.
Baserrira egokitzea ez zen beldurrik gabea izan, batez ere lan fisikoaren exijentziagatik. “Pixka bat gutxiago sentitzen nintzen, txikiago”, gogoratzen du. Hala ere, denborarekin, bere tokia aldarrikatu zuen taldearen baitan, bere esperientziari, izaerari eta lanaren ikuspegi kolaboratiboagoari esker. Leireren esanetan, kooperatibismoa eraiki ohi da “elkarren arteko laguntzaren, sinergien eta zaintzaren” gainean. Filosofia horrek generoa gainditzen du eta kooperatibaren barne-antolaketan ere islatzen da, non emakumeek —dioenez— talde osoa aberasten duten “antolakuntza maila eta aurreikusteko gaitasuna” ekartzen dituzten.
Proiektuaren dimentsio eraldatzailea islatzen da Leirek politika publiko eta ekoizpen-eredu nagusien aurrean duen ikuspegi kritikoan ere. Aldaketak integrala izan behar duela azpimarratzen du, erakundeetatik hasi eta norbanakoen ohituretaraino: “Hartzen diren erabakiek markatuko dute… zer gizarte mota bihurtuko garen”. Agroekologia, bere ustez, ez da soilik nekazaritza-eredu bat, baizik eta zaintzan oinarritutako etika bat: lurraren, animalien eta pertsonen zaintza.
Azkenik, Leirek talde-lanaren garrantzia nabarmentzen du, bizitza pertsonala eta lanekoa uztartzeko giltzarri gisa. “Ez da lanpostu huts bat, bizitzeko modu bat bihurtzen da”, dio, gogoratuz bere amonak bizi izan zituen baserri tradizionalaren baldintza gogorrak. Horren aurrean, Bizkaiganek bestelako landa-bizitza bat bilatzen du: kooperatiboa, iraunkorra eta gizatiarra.
Leirerentzat, emakumeak landa-ingurunera erakartzeko oztopo nagusia kontziliazioa eta benetako berdintasuna dira, eta horrekin batera erakundeen aintzatespena behar da: “soldatak, denborak, lanak, lan-motak”. Hasieran beldur zen lan fisikoaren exijentziagatik, baina laster ulertu zuen benetako oztopoa zela “burutik kentzea gizarteak edo familiak transmititutako kutsadurak”. Azpimarratzen du aldaketa ez dela politikoa soilik izan behar, soziala eta pertsonala ere bai: “batez ere gizarte mailan lan egin behar da, eta baita barrutik, norberaren barrutik ere”. Beretzat, harrotasun iturri da agroekologia proiektu batean parte hartzea, elikagaiak ekoizteaz gain, osasuna eta autonomia sustatzen baititu: “ez da soilik elikadura-subiranotasuna, baizik eta geure buruaren jabe izatea maila guztietan”.