Alazne Intxauspe, nekazari ekologikoa eta EHNE-Bizkaia sindikatuaren zuzendaritzako kidea
Alazne landa-ingurunetik dator, nahiz eta bere gurasoek ez zuten bizimodua baserritik atera. Animaliak hazten zituzten eta baratzea lantzen zuten, baina dena autosufizientziarako zen. Bazirudien unibertsitateko prestakuntzak eta zazpi urtez telebista-produkzioko munduan aritzeak nekazaritzatik urrundu zutela, baina 2012an, bere bikotekidearekin batera, EHNEk eskainitako agroekologia ikastaro bat egin zuen, eta hortik abiatu zuen baratzezaintza ekologikoaren bidea. Hasierako motibazioa ez zen ekoizpena bera izan, baizik eta elikadurarekiko ardura: interesatzen zitzaion “nola elikatzen garen, zer jaten dugun, nondik datorren jaten duguna…”. Kezka horrek eraman zuen agroekologia esploratzera bizitzeko modu posible gisa.
Barazkien ekoizpenaz gain, Alaznek eta bere bikotekideak kontserba-ekimen txiki bat jarri zuten martxan, eta 2014az geroztik, Alazne alta emanda dago nekazari autonomo gisa. Ekoizpen lanarekin batera, oso inplikatuta egon da antolaketaren eta sindikalismoaren esparruan, parte hartuz EHNE Bizkaia, Etxalde eta Vía Campesina erakundeetan. Berarentzat beti izan da garrantzitsua eramatea “aitzurra eta boligrafoa”, hau da, lan praktikoa uztartzea gogoeta egitearekin eta antolatzearekin. Sindikatuan sartzea testuinguruarekin lotuta egon zen: sindikatuak gazteak eta emakumeak integratu nahi zituen, eta bere hitzetan, “amain eman nion neure buruari eta horrela sartu nintzen zuzendaritzan”.
Agroekologiaren eta feminismoren arteko lotura da bere konpromisoaren oinarrietako bat. EHNEren agroekologiarako aldaketa estrategikoa Alazne iritsi aurretik eman bazen ere, azken urteetan ikuspegi feministan ere sakondu dela uste du. Aurreko belaunaldietako emakumeen lana nabarmendu du, hala nola Maritxurena, baratzezaintzan aitzindaria izan baitzen abeltzaintza nagusi zen testuinguruan, eta nahiz eta “ziurrenik berak ez zion feminismo izena jarri… niretzat aurrekari argia da”. Alaznek defendatzen du emakumeak historikoki buru izan direla baserri ereduan eta familia-nekazaritzan, eta askotan sistema horri eutsi diotela oin hartuta zaintzan, jasangarritasunean eta elikadura-subiranotasunean, diskurtso handirik behar izan gabe.
Hala ere, kritikoa da oraindik ere badirauten egiturazko oztopoekin. Adierazten du emakumeen parte-hartze osoa oztopatzen duten faktoreak direla zaintza-lanen zama eta benetako bideragarritasun ekonomikoa lortzeko zailtasunak. Zenbait lege-aurrerapen balioesten ditu, hala nola Euskal Autonomia Erkidegoko Nekazaritzako Emakumeen Estatutua, baina haren eraginari buruzko zalantzak ere adierazten ditu: “guztiaz hitz egiten du… baina hor gelditzen da. Hori ez bada programa edo ekintza zehatzetara jaisten…”. Ordezkaritza-mekanismoei dagokienez, ez du uste kuoten ezarpen hutsak benetako eraldaketa bermatzen duenik, aurretiko oinarri-lanik gabe.
Bere esperientziatik, azpimarratu du emakumeen parte-hartzea ez dela soilik genero kontu batera mugatu behar, baizik eta aniztasun mota guztietara zabaldu behar dela. Funtsezkotzat jotzen du hainbat errealitate (immigrazioa, adibidez) bilduko dituen erakunde bizia eraikitzea eta lidergo partekatuak sortzea. Hala ere, aitortzen du egunerokoak muga handiak jartzen dituela: “ekoizten dugu, saltzen dugu, paperak egiten ditugu… eta gero zaila da beste espazio batzuetan parte hartzea, nahi izanda ere”.
Dena den, aurrerapauso esanguratsuak ikusten ditu. Bere ingurune agroekologikoan emakumeen parte-hartzea aktiboa da, prestakuntza gehiago dago, espazio partekatu gehiago eta ikusgarritasun handiagoa. Onartzen du “beste batzuek egindako lanari esker, gaur egun guk bestelako egoera bat bizi dugula”. Berarentzat, aldaketa ez dago lege edo politiken mende bakarrik, behetik eraikitzen den konpromiso erreal, kolektibo eta etengabearen mende baizik. Eta politika publikoek benetan sustatu nahi badituzte emakumeak lehen sektorean, kontraesan handia da aldi berean nekazaritza industrialaren eredua bultzatzea.