Lorena Costas, ahuntz gaztaren ekoizlea Marintarrena baserrian – Otxandio, Bizkaia
Baseri munduan jaio ez arren, beti sentitu izan du barruan zeramala. Otxandioko herrian hazi zen, baina asteburuetan bere familiaren baserrian, eta txikitatik piztu zitzaion animaliekiko maitasuna, ia-ia obsesio naturaltzat hartuta. “Uste dut baserritarra jaio egiten dela”, dio konbentzituta.
Bere ibilbidea ez da lerro zuzena izan. Urteetan ikasketak ostalaritzako lanarekin uztartu zituen, bere tokia aurkitu ezinik. Zaldiak maite zituen eta zaldi-teknikari gisa trebatu zen, zalditegietan lan egin zuen eta sektore horretan zerbait sortzea ere pentsatu zuen. Baina azkar ohartu zen kostuek ezinezko bihurtzen zutela amets hori. Ama gazte bihurtu eta bikotekidearekin Otxandion finkatu ondoren, eskuratu ahal izan zuten lurasilean proiektu berri baten hasiera aurkitu zuen: ahuntz-azienda txiki bat.
Ustiaketa-eredu maneiagarria aukeratu zuen, erdi-estentsiboa, lurrari eta klimari egokitua. Gaur egun, 100 ahuntz ingururekin, bere gazta ekoizten du eta, gehienbat, zuzenean saltzen du. Bidea gogorra izan da, fisikoki eta mentalki zorrotza, batez ere bi alaba txikiak hazten ari zen bitartean. Bera arduratu zen jezteaz, kudeaketaz, finantzaketaz, salmentaz… Duela gutxi, senarra bete-betean sartu zen proiektuan, baina berak jarraitzen du gidari.
Lorenak inoiz ez du sinetsi landa-eremua gizonentzat soilik denik. Dioenez, emakumeak betidanik egon dira lanean, baina ikusezin bihurturik. Eta bera horren lekuko da: sendoa, autonomoa eta bere artaldeko ahuntz bakoitza ezagutzeko memoria ezin hobez hornitua. Batzuetan jasan ditu jarrera matxistak, batez ere adineko gizonen aldetik, baina segurtasunez eta umorez erantzuten du. Bere ingurunean, behintzat, emakumeak pisua, ahotsa eta erabakia dauzka.
Bere proiektuaren zutabeetako bat izan da tokiko ekoizle-sareekin konektatzea. “Etartea” bezalako denda kooperatiboetan parte hartzen du, baita landa-merkatuetan eta produktu lokalak eskura erraz jartzen dituzten plataforma digitaletan ere, hala nola “Iraunkor” edo “BBK Azoka”. Produktua kontsumitzailearengana hurbiltzearen aldekoa da, kate handien mende egon gabe. Beretzat, merkatuek balio ordezkaezina dute, ez bakarrik merkataritzakoa, baita gizatiarra eta komunitarioa ere.
Aurreko emakumeek utzitako ondarea ere aitortzen du, bereziki amonarena, bere ondoan ia konturatu barik ikasi baitzuen nola erein, nola tratatu animaliak, nola eraman baserria txukun eta maitasunez. Gaur egun, jakintza hori bere baitan darama.
Bere alabak oraindik ez dira landa-bizitzaren xarmaz jabetzen, baina Lorenak ziur daki noizbait baloratuko dutela bizitakoa. Askatasuna, naturarekiko lotura, erantzukizuna… horrek guztiak arrastoa uzten du.
Azkenik, politika publikoekiko kritika egiten du: sentitzen du urrutitik eginda daudela, baserriaren errealitatea ulertzen ez duen jendeak eginda. Burokrazia gero eta handiagoa da eta benetako laguntza gero eta txikiagoa. Landa eremuan ekiteak, dio, beldurra ematen du. Eta are gehiago emakume bazara, horrek dakarren zama mental eta familiarrarekin. Hala ere, etorkizuna badagoela uste du, batez ere eredu jasangarri, txiki eta gizatiarren aldeko apustua egiten bada.