Maritxu Telleria, barazkigile erretiratua, EHNE-Bizkaiako sindikatuaren erreferente historikoa – Bizkaia

Maritxu Telleria, baratzezain erretiratua eta EHNE-Bizkaiako sindikatuaren figura historikoa, aitzindaria izan zen zentzu askotan. Bere bizitza errotik aldatu zen 21 urterekin ezkondu eta Oñatiko lantegi batean zuen lana utzi zuenean, senarraren baserrira bizitzera joateko. Landa-munduan esperientziarik gabe, bere koinatak irakatsi zizkion baratzeko lehen urratsak. Pixkanaka, deskubritu zuen elikagai freskoak lantzearen eta Durangoko zein Arrasateko merkatuan saltzearen poza, baita Eroski bezalako salmenta-gune handietan lekua eginez ere.

Gogoz eta irmotasunez, nekazaritza-jarduera zabalduz joan zen, hainbat negutegi izatera iritsiz eta baserrian bizimodu sendo bat eratuz. Bi hamarkadatan gutxienez, bera eta senarra baserritik bizi izan ziren, tokiko merkatuak produktu freskoen salgune nagusi ziren garaian. Maritxurentzat etapa bizia eta atsegina izan zen, maitasunez gogoratzen duena.

Bere inplikazio soziala EHNE sindikatuko batzarretan hasi zen. Inguruko emakumeek animatuta parte hartzen hasi zen, eta laster gonbidatu zuten zuzendaritzako kide izatera. Sindikatuan kargu exekutibo bat hartu zuen lehen emakumea izan zen. Garai exijentea izan zen: nekazaritza lanarekin batera, Bilboko gaueko bileretan parte hartzen zuen, askotan gizonez betetako espazioetan emakume bakarra izanik. Denbora batez ikusezina sentitu zen, “lorontzia” bezala, harik eta ahotsa altxatu zuen arte, abeltzaintzatik haratago beste nekazaritza eremuetan ari zirenak ere entzunak izan zitezen eskatzeko.

Berarentzat, sindikatua bere unibertsitatea izan zen. Gaztetan jaso ezin izan zuen bizitza- eta politika-formazioa eskaini zion. Borroka garrantzitsuetan parte hartu zuen, hala nola ekoizpen kuotetan, esnearen prezioan eta baserriko emakumeen eskubideen aldekoetan. Salatzen du emakumeek historikoki nekazaritza lanari itzaletik eutsi diotela, aitorpenik eta eskubiderik gabe. Emakume askok ezin izan zuten modu aktiboan parte hartu eta inplikatu, lurra lantzeaz gain etxeko lanak, seme-alaben zaintza eta adinekoen ardura baitzuten. Maritxuk bere amaginarrebaren eta izeba baten laguntzari esker lortu zuen sindikatuan parte hartzea, haiek eman baitzioten aukera baserritik tarteka alde egin eta borrokan aritzeko.

Emakumeek nekazaritzan izan duten funtsezko rola azpimarratzen du, nahiz eta haien lana sarritan ikusezina izan den. Gogora dakartza ustiategiak emakumeen izenean jartzeko zailtasunak, Gizarte Segurantzan kotizatzeko arazoak, eta gaur egun oraindik ere irauten duten oztopo sozialak eta administratiboak.

Aurrerapenak eman diren arren, uste du egungo egoera oraindik ere zaila dela lande-eremuko emakume zein gizonentzat. Burokraziak, merkatuaren presioak eta ustiategi txikientzako laguntza faltak zaildu egiten dute baserritik bizitzea. Hala ere, atzera egiteko aukera izango balu, bide bera aukeratuko luke: baserrian bizi eta lan egin, baratze eta negutegien artean, lurrez, sustraiz eta borrokaz inguratuta.