Alazne Intxauspe, agricultora ecolóxica e membro da executiva do sindicato agrario EHNE-Bizkaia

Alazne provén dun entorno rural, aínda que os seus pais non se gañaban a vida co caserío. Criaban animais e cultivaban unha horta, pero todo era para o autoconsumo. A súa formación universitaria e o seu traballo durante sete anos no mundo da produción televisiva parecían afastala do sector agrario. Porén, en 2012, xunto á súa parella, realizou un curso de agroecoloxía ofrecido por EHNE, o que marcou o inicio do seu camiño na horticultura ecolóxica. A súa motivación inicial non foi tanto a produción como a preocupación pola alimentación: dicía que lle interesaba “como nos alimentamos, que comemos, de onde vén o que comemos…”. Esta inquedanza levouna a explorar a agroecoloxía como posible forma de vida.

Ademais da produción hortícola, Alazne e a súa parella impulsaron unha pequena conserveira, e desde 2014 ela está dada de alta como traballadora autónoma agraria. Paralelamente ao seu labor produtivo, estivo moi implicada no ámbito organizativo e sindical, formando parte de EHNE Bizkaia, Etxalde e Vía Campesina. Para ela sempre foi importante “levar a sacho e o bolígrafo”, é dicir, combinar o traballo práctico coa reflexión e a organización. A súa entrada no sindicato estivo moi marcada polo contexto: o sindicato buscaba incorporar a xente nova e mulleres, e como ela mesma recoñece, “deixeime levar e así foi como entrei na executiva”.

A vinculación entre agroecoloxía e feminismo é un dos piares do seu compromiso. Aínda que o cambio estratéxico de EHNE cara a un modelo agroecolóxico foi anterior á súa chegada, ela considera que nos últimos anos tamén se profundou na perspectiva feminista. Destaca o labor de mulleres de xeracións anteriores como Maritxu, pioneira na horticultura dentro dun entorno gandeiro, e aínda que “probablemente ela non lle puxo o nome de feminismo… para min é un claro precedente”. Alazne defende que as mulleres estiveron historicamente á fronte do modelo de caserío, do modelo de agricultura familiar, e que moitas veces sostiveron ese sistema cunha lóxica de coidado, sostibilidade e soberanía alimentaria, sen necesidade de grandes discursos.

Non obstante, tamén é crítica coas barreiras estruturais que aínda persisten. Sinala que a carga dos coidados e a dificultade para acadar unha viabilidade económica real dificultan a participación plena das mulleres. Valora certos avances lexislativos, como o Estatuto das Mulleres Agricultoras (aprobado polo Parlamento Vasco), pero tamén expresa dúbidas sobre o seu impacto: “fala de todo… pero aí queda. Se iso non baixa a programas concretos ou a accións concretas…”. En canto aos mecanismos de representación, non cre que o simple establecemento de cotas garanta unha transformación real sen un traballo previo na base.

Desde a súa experiencia, insiste en que a participación das mulleres non debe reducirse só a unha cuestión de xénero, senón abrirse a toda forma de diversidade. Considera fundamental construír unha organización viva que recolla distintas realidades, como a inmigración, e crear liderados compartidos. Aínda así, recoñece que o día a día impón moitas limitacións: “producimos, vendemos, facemos o papeleo… e logo é complicado participar noutros espazos, aínda que queiras”.

A pesar de todo, percibe avances significativos. No seu entorno agroecolóxico a participación das mulleres é activa, hai máis formación, máis espazos compartidos e unha maior visibilidade. Recoñece que “grazas ao traballo que realizaron outras, nós hoxe vivimos outra situación”. Para ela, o cambio non depende só de leis ou políticas, senón dun compromiso real, colectivo e constante que se constrúe desde abaixo. E se as políticas públicas queren realmente promocionar ás mulleres no sector primario, é unha gran contradición que ao mesmo tempo impulsen un modelo industrial de agricultura.