Lorena Costas, produtora de queixo de cabra no caserío Marintarrena – Otxandio, Bizkaia

Aínda que non naceu no campo, Lorena Costas sempre sentiu que o levaba dentro. Criada entre o pobo de Otxandio e as fins de semana no caserío da súa familia, o seu amor polos animais naceu cedo, case como unha obsesión natural. Desde pequena, xa sentía esa conexión profunda coa terra e cos seres vivos que a habitan. “Creo que labrega se nace”, afirma convencida.

O seu camiño non foi liñear. Durante anos compaxinou traballos na hostalaría cos estudos, sen atopar de todo o seu lugar. Apaixonada polos cabalos, formouse como técnica ecuestre, traballou en cabalarizas e mesmo pensou en montar algo nese sector. Pero axiña comprendeu que os custos facían inviable ese soño. Tras converterse en nai nova e asentarse en Otxandio coa súa parella, atopou nun terreo accesible o inicio de algo novo: unha pequena gandería de cabras.

Elixiu un modelo de explotación manexable, semi-extensivo, axustado ao terreo e ao clima. Hoxe, con arredor de 100 cabras, produce o seu propio queixo e comercialízao, na súa maior parte, de maneira directa. Foi un camiño duro, esixente física e mentalmente, especialmente mentres criaba ás súas dúas fillas pequenas. Ela mesma encargábase do muxido, da xestión, do financiamento, da venda… Só recentemente o seu marido se incorporou de cheo ao proxecto, aínda que ela segue ao volante.

Lorena nunca creu que o mundo rural fose só de homes. Di que as mulleres sempre estiveron presentes en todas as tarefas, aínda que invisibilizadas. E ela mesma é proba diso: firme, autónoma e cunha memoria infalible para recoñecer cada cabra do seu rabaño. Ás veces recibiu comentarios machistas, especialmente de homes maiores, pero responde con seguridade e humor. No seu entorno, polo menos, a muller ten peso, voz e decisión.

Un dos piares do seu proxecto foi a conexión con redes de produtoras locais. Participa en tendas cooperativas como Etartea, en mercados rurais e en plataformas en liña que facilitan o acceso a produtos locais, como Iraunkor ou BBK Azoka. Cre firmemente en achegar o produto ao consumidor, sen depender das grandes cadeas. Para ela, os mercados teñen un valor insubstituíble, non só comercial, senón tamén humano e comunitario.

Tamén recoñece o legado das mulleres que a precederon, en especial a súa avoa, de quen aprendeu, sen decatarse, como sementar, como tratar os animais e como levar un caserío con orde e agarimo. Hoxe, ese saber vive nela.

Aínda que as súas fillas aínda non ven o atractivo da vida rural, Lorena está segura de que algún día valorarán todo o que viviron. A liberdade, a conexión coa natureza, a responsabilidade… todo iso deixa pegada.

Por último, lanza unha crítica ás políticas públicas: sente que están feitas desde moi lonxe, por xente que non entende a realidade do caserío. Cada vez hai máis trabas burocráticas e menos apoio real. Emprender no campo, di, dá medo. E máis se es muller, coa carga mental e familiar que iso implica. Pero tamén cre que hai futuro, sobre todo se se aposta por modelos sostibles, pequenos e humanos.