Maritxu Telleria, horticultora xubilada, referente histórica do sindicato EHNE-Bizkaia – Bizkaia
Maritxu Telleria, horticultora xubilada e figura histórica do sindicato EHNE-Bizkaia, foi unha pioneira en moitos sentidos. A súa vida cambiou cando, tras casar con 21 anos, deixou o seu emprego nun taller en Oñati para instalarse no caserío do seu marido. Sen experiencia previa no mundo rural, foi a súa cuñada quen lle ensinou os primeiros pasos na horta. Pouco a pouco, Maritxu foi descubrindo a alegría de cultivar e vender produtos frescos, tanto no mercado de Durango como no de Arrasate, ademais de abrirse camiño en grandes superficies como Eroski.
Con determinación, foi ampliando a súa actividade agrícola ata contar con varios invernadoiros e consolidar unha forma de vida no caserío. Durante polo menos dúas décadas, ela e o seu marido viviron do campo, nunha época na que os mercados locais eran o principal punto de venda de produtos frescos. Para Maritxu, foi unha etapa intensa e gratificante que lembra con agarimo.
A súa implicación social comezou a través das asembleas do sindicato EHNE. Animada por mulleres do seu entorno, comezou a participar e non tardou en ser convidada a formar parte da dirección, converténdose na primeira muller en ocupar un cargo executivo no sindicato. Foi unha etapa esixente: compaxinaba o traballo agrícola con reunións nocturnas en Bilbao, moitas veces sendo a única muller en espazos dominados por homes. Durante un tempo sentiuse invisible, como “un florero”, ata que alzou a voz para esixir que se escoitase tamén a quen se dedicaba a outros ámbitos agrícolas máis alá da gandería.
Para ela, o sindicato foi a súa universidade. Ofreceulle unha formación vital e política que non puido recibir de nova. Participou en loitas importantes, como as cotas de produción, o prezo do leite e os dereitos das mulleres no caserío. Denuncia que historicamente as mulleres sostiveron o traballo agrícola desde a sombra, sen recoñecemento nin dereitos. Moitas non podían participar nin implicarse máis activamente porque, ademais de traballar a terra, cargaban coa casa, os fillos e o coidado das persoas maiores. Maritxu puido facelo grazas ao apoio da súa sogra e dunha tía que lle permitiron ausentarse para participar na loita sindical.
Destaca o papel central das mulleres na agricultura, aínda que o seu traballo fose invisibilizado. Lembra as dificultades para que as explotacións estivesen ao seu nome ou para cotizar á Seguridade Social, así como os obstáculos sociais e administrativos que aínda persisten.
A pesar dos avances, considera que a situación actual segue a ser difícil tanto para mulleres como para homes do campo. A burocracia, a presión do mercado e a falta de apoio ás pequenas explotacións fan que vivir do caserío sexa complicado. Porén, se puidese volver atrás, non dubidaría en escoller o mesmo camiño: vivir e traballar no caserío, entre hortas e invernadoiros, rodeada de terra, raíces e loita.