Rosa, horticultora e gandeira, taberneira, vendedora directa de produtos propios e transformadora de alimentos – Arrieta, Bizkaia

Desde que naceu en Arrieta, Rosa estivo profundamente ligada ao mundo rural, vivindo e traballando nun caserío tradicional, onde desde pequena aprendeu o valor do esforzo e da autosuficiencia. Aos 14 anos, a morte do seu pai levouna a tomar as rendas do caserío xunto á súa nai.

Ao longo da súa vida, Rosa desempeñou múltiples oficios: desde agricultora e gandeira ata taberneira, vendedora directa en mercados locais e transformadora de produtos. Traballou en feiras, cultivou verduras, criou porcos, elaborou embutidos… e todo iso mentres mantiña vivo o vínculo coa terra. Mesmo durante a súa etapa ao fronte dun bar do pobo, a conexión co caserío seguía sendo o seu eixo.

Co tempo, ela e o seu marido mudáronse ao caserío del, onde continuaron coa actividade agrícola e gandeira. Durante case 30 anos dedicouse á cría e venda de porcos, implicándose en todas as fases do proceso. A pesar de ter traballado incansablemente, moitas veces soa, Rosa sempre se sentiu realizada e orgullosa de ser titular da súa propia actividade económica.

Rosa reflexiona con claridade sobre os cambios sociais, especialmente arredor do rol da muller. Viviu unha época na que as mulleres traballaban sen descanso, tanto na casa como no campo, mentres os homes dispoñían de máis tempo para o lecer. Pero tamén formou parte dunha xeración que loitou por gañar o seu espazo. Amósase firme ao contar como aprendeu a facerse respectar nos mercados e entre os seus iguais, destacando a importancia de ter carácter.

Hoxe, ás portas da xubilación e con 38 anos cotizados, Rosa valora os avances acadados. Recoñece que, se comezase de novo, quizais o faría en colectivo, cunha visión máis colaborativa e menos centrada na propiedade familiar. Cre firmemente no traballo comunitario como alternativa sostible, e na necesidade de equilibrio entre vida laboral e persoal.

Aínda que a súa filla non continuará coa explotación, Rosa mantén viva a esperanza de que alguén con vocación labrega toma a remuda. Para ela, a esencia do campo segue viva en ferramentas como a sacho, símbolo do traballo constante e silencioso de xeracións.

Con serenidade e orgullo, Rosa despídese da súa etapa laboral sabendo que a súa vida foi fiel reflexo do esforzo e da dignidade de quen viviron do caserío. E como reza a frase que acompaña o seu retrato en branco e negro: “Ezina ekinez egina” — o imposible lógrase con tesón.